Macht en empathie op de late lane
18 juni 2015
Beste Leike,
Ik werd gevraagd om een bijdrage te leveren aan de ‘late lane’, een avond op De Baak met muziek en tekst. Voorheen een onderdeel van de ‘learning lane’. Leek me leuk om te doen en toen hoorde ik het thema: Macht en empathie.
Op een late lane…..(een late zomeravond op een stil laantje) en dan iets moeten zeggen over macht en empathie. Ik dacht direct aan erotiek. Kon ik niks aan doen. Je snelle brein flitst dit soort begrippen voordat je bewustzijn er erg in heeft.
Macht als begrip omgeven met taboe, door velen direct in verband gebracht met misbruik, corruptie en het voortdurend ontkennen dat je het hebt. Als begrip hoog scorend in de oefening ‘eufemismedetectie’ in ons laatste boek.
En empathie als een sympathieke tegenhanger. Wie heeft er nu wat tegen als iemand empathisch is? Dat is toch mooi invoelend en is het niet eigenlijk heel intiem en prachtig kwetsbaar en menselijk om te proberen te voelen wat de ander voelt?
Dus erotiek, associeerde ik in een split second, is een mengeling van intimiteit en afhankelijkheid, van een spel om wie het mag zeggen en elkaar proberen in te schatten.
Tot ik een avond later al zappend in ’the nanny’ terecht kwam. Een Engels programma over falende ouders die geholpen worden door een professionele opvoeder. Daar zag ik opeens opnieuw macht en empathie. De nanny keek naar wat het kind nodig had en nam het heft in handen. Stelde duidelijke en consequente kaders en je zag het kind tot rust komen. Zij gebruikte de geleende ouderlijke macht en tegelijk zag je het machteloze kind (wat mag hier wel en niet?) macht krijgen over eigen gedrag en de situatie. De ouders idem dito. De totale hoeveelheid macht in dat gezin groeide in een uitzending.
Erotiek en opvoeden. Niet echt een logische combinatie toch?
Ik sluit niet uit dat ik deze zomer nog tien associaties krijg bij die twee begrippen. Ze passen dus ook wel bij elkaar.
Ook in organisaties en in verandering. Heb je als manager of veranderaar de empathische vermogens om te snappen wat wel en niet kan. Kan je invoelen hoe de organisatie zal reageren op je interventies? Zonder dat vermogen kun je het wel schudden.
Maar ook zonder macht. In Onderweg lanceren we het begrip Prudent geweld. Laten we het beestje bij de naam noemen. Organisatieverandering is een vorm van geweld. Mensen moeten niet vrijblijvend meedoen. Dat kan je proberen met verleiden (organisatie-erotiek?) of met stokken achter de deur. Er is geen ontkomen aan. Dus zou het wel mooi zijn als we dat geweld prudent zouden toepassen. Niet meer dan nodig, zo min mogelijk ‘collataral dammage’. Voorzichtig, maar doorpakken omdat zachte heelmeesters…
Ach moeilijk is het niet. Kijk naar de tegendelen.
Wie zou willen pleiten voor onmacht en egocentrisme als competenties?
Groet,
Jaap