Checklistje

2 april 2020

Beste Jaap,
 
Wat is de wereld inderdaad van de ene op de andere week veranderd. Wat zijn wij ineens veranderd. Wat doen we andere dingen. Inmiddels zijn we zo’n drie weken verder. Die eerste week was ik echt gesloopt van alle ad hoc online geregel, het gezoek hoe dat moest, het verkennen hoe je via schermen kunt werken. Iedereen om me heen bezig om de crisis te managen, inclusief de niet-vitale beroepen die zo hun eigen crisis hadden omdat al het werk verdampte. Inmiddels zie ik in mijn omgeving dat het wat stabiliseert. Bovendien heeft de regering deze week aangekondigd dat we tot eind april zo doorgaan. Nu komt de situatie dat er in sommige sectoren nog steeds sprake is van een crisis door het virus, maar dat in veel sectoren vooral sprake is van door de crisis volstrekt in de war gegooid werk.
 
Jij schreef al over hoe innovaties ontstaan of hoe je wat nu gebeurt daarvoor kunt benutten. Maar nu de rust een beetje weerkeert, komen ook de vragen over die geplande verandering die ineens on hold stond. Wat moet je daar nu mee in deze tijd? Ik krijg er veel vragen over. Moeten we doorgaan met die geplande verandering? Kunnen we de crisis gebruiken ten nutte van de geplande verandering? De vraag of we niet, nu iedereen toch (maar) thuis zit, online iets kunnen met die geplande verandering, die opleidingsdag of die teambijeenkomst. In de vorm van een online-bijeenkomst, een webinar, een online teamsessie.
We hebben nooit echt met deze situatie te maken gehad. Ik zoek met de mensen die mij erover bellen, appen, zoomen, skypen, hangouten, teamen naar wat passend is. En heel langzaamaan ontwikkelt zich bij mij een soort mini-checklistje. Ik deel het met je. Voor wat het waard is, want het is echt trial-and-error.
 
In elk gesprek stond de verkenning of er ruimte is voor die geplande verandering, die opleiding, die teamdag centraal. Inclusief het zoeken naar mogelijke contra-indicaties. Centrale vragen:
–       Is er sprake van crisis of van door de crisis verstoord werk? In dat eerste geval lijkt het me beter om een goede crisisorganisatie in te richten.
–       Als het werk door de Coronacrisis verstoord is, kost het dan veel improvisatievermogen om het gewone voor elkaar te krijgen? Als dat zo is, heb je waarschijnlijk weinig ruimte in je hoofd om met de geplande verandering, een leuk webinar of een spannende extra leermogelijkheid bezig te zijn.
–       Als het gewone werk inmiddels ook best wel weer eenduidig georganiseerd is en zijn ritme kent, hebben mensen dan veel andere dingen aan hun hoofd, met kinderen, ouders, partners die in de zorg werken of iets dergelijks? Als dat zo is, is alle energie even nodig om dat in goede banen te leiden.
Pas als ook dat allemaal niet het geval is, dan is er waarschijnlijk tijd in agenda’s en ruimte in hoofden voor wat nieuws.
 
Ook over de geplande verandering of activiteit zijn er een paar afwegingen te maken.
–       Kan die geplande verandering wachten, of is het urgent om eraan door te werken? Als dat eerste, dan is wachten in deze tijd misschien wel verstandigst. Zie de vragen hierboven.
–       Als het niet kan wachten, dan is de vraag of dat wat je wilt doen voor het werk nu opportuun en betekenisvol is. Als niet, als het verstorend is op wat mensen toch al moeten doen, dan geef ik je weinig kans van slagen. Ene oor in, andere oor uit. Zeker online.
–       Als wel opportuun, kun je het dan ook online vormgeven, of gaat er dan teveel van je veranderintenties verloren tussen de schermen?
–       Als ook dat lukt, dan is de volgende vraag hoe je de activiteiten zo kunt organiseren dat het niet alleen nuttig is in deze tijd, maar vooral ook erna. Ik lees veel dat mensen hopen dat deze crisis voor een omwenteling gaat zorgen. Maar omwentelingen ontstaan niet vanzelf. Voor je het weet veert alles terug. Nu al nadenken over die transfer, dat kunnen uitleggen, die verbinding kunnen maken, is belangrijk om het betekenisvol te maken en te houden.
–       En voor mij de laatste toets: als na dit rijtje vragen de uitkomst is dat het opportuun is, is het dan ook opportuun voor de mensen die het moeten ondergaan. Echt?
 
Want als ik iets leer van deze periode, is het dat onze hoofden al zoveel aan moeten kunnen, zo bezig zijn met het georganiseerd krijgen van het nu, dat ze vol zijn. We moeten al het hoofd bieden aan iets waar we geen antwoord op hebben.
Ik heb een aantal van dit soort verkenningen inmiddels gedaan. In grote lijnen is de uitkomst dat het passend is om terughoudend te zijn met dat wat nu even niet echt nodig is. We hebben al genoeg te doen.
 
Groet, Leike