BLEIBT

23 juni 2014

Beste Leike,

Sinds ONveranderbaarheid van organisaties in 2008 uitkwam houden we beiden nogal eens verhalen over robuustheid en taaiheid, over hoe organisaties zich immuniseren tegen allerlei veranderoperaties. Door de reacties van anderen vertel je dat verhaal toch steeds weer anders en ontdek je welke van onze inzichten anderen het meest lijkte te helpen.
Een van de meest onschuldige, en misschien ook wel voor de hand liggende inzichten waarmee mensen geholpen zijn is voor mij gelegen in het toverwoord BLEIBT.

In mijn rol van docent bij Sioo heb ik heel veel veranderplannen van jonge adviseurs en managers beoordeeld. Die stonden vaak bol van de Engelstalige managementbegrippen, maar op een of andere manier -de herkomst ervan heb ik nooit kunnen achterhalen- schijnen veranderingen van IST naar SOLL te moeten. Daarbij staat Ist voor de huidige staat die gekenmerkt wordt door een soort tekortschieten, ondoordachte rommeligheid en uit de tijd raken. Ist is duidelijk iets waar we zo snel mogelijk vanaf moeten. Soll daarentegen bevat een beloftevolle wereld waarin de problemen zijn opgelost en een zonnige eindtoestand wordt geschetst. Op een of andere manier is Soll compleet anders dan Ist, de verschillen worden flink benadrukt. En change (nu opeens een Engels woord) bevat de doeltreffende acties die van Ist naar Soll zullen leiden.
Nu heb ik in al die jaren nog nooit een verandering meegemaakt die alles verandert. Beetje onzinnig ook, als je niks wilt bewaren kan je net zo goed opnieuw ‘from scratch’ beginnen. Veranderen doe je als je iets wilt behouden. Maar in de veranderplannen wordt er vaak over het blijvende gezwegen alsof het een residu is dat je nu eenmaal niet weg krijgt.
Handiger is natuurlijk om vooraf goed na te denken over wat je wilt behouden en dat ook te benoemen. Bleibt is daarom het woord dat je nu zou kunnen toevoegen aan Ist en Soll. Het zijn die dingen die het goed doen en die je nou een niét wilt veranderen, gewoon omdat het goed werkt en ook omdat je nu eenmaal niet alles kunt veranderen, al zou je willen. Het benoemen van wat je niet wilt veranderen in een wereld waarin veel mensen gek worden van alles wat voortdurend op de schop gaat, geeft een zekere rust en zekerheid en leidt ertoe dat wat je wel wilt aanpakken met meer focus en minder onrust kan gebeuren.
Het meenemen van Bleibt in je veranderplannenmakerij doet nog iets anders: je laat zien dat je met waardering kijkt naar wat er gebeurt, dat je waarde hecht aan de verworvenheden; je communiceert respect voor het werk van vandaag. Dat wil wel eens helpen in de medewerking.
Ik merk dat veel mensen dat ‘bleibt’ wel aanspreekt, ich halte es also erin.

Groet, Jaap