Werk-privé, een balans?

14 mei 2017


Beste Leike,

Die false balance vind ik toch een beetje vals beeld. Balans gaat over een juiste verdeling van gewichten over twee zijden van een weegschaal. Vrouwe Justitia, de dame die goed en kwaad afweegt, schuld en verontschuldiging, wraak en opvoeding, die godin van de gerechtigheid, zij heeft altijd een balans in handen. Een klassiek instrument waarbij je het ene tegen het andere kunt afwegen. Een manier om tegengestelde krachten te vergelijken. En daarna een wijs oordeel uit te spreken.
Middenstanders gebruikten een balans vroeger voor alles elektronisch en digitaal was. Dan legde je een blok kaas op de ene kant en legde je op de andere kant net zoveel gewichtjes tot de kaas en de loden blokjes in evenwicht waren, in balans.

Maar soms is juist de metafoor van een balans verkeerd. Bijvoorbeeld als er geen echt tegengestelde krachten zijn.
Zo hoor ik vaak mensen spreken over de balans tussen werk en privé. Een hevig thema voor alle dertigers die tegelijk carrière willen maken, een privéleven opbouwen, liefst met kinderen, ondertussen de cultuur willen blijven volgen, van festivals tot de actuele literatuur, en dat terwijl ze het liefst op een terras zouden zitten om ontspannen te kijken hoe anderen zich haasten. Je kunt er zelf testjes over maken. Maar gaat dit wel over een balans, over tegengestelde krachten vergelijken? Betekent meer werk minder privé en omgekeerd? Het zoeken van balans wordt een soort schipperen tussen twee dingen die belangrijk zijn.

Misschien moet je daarom anders kijken naar het vraagstuk. Is het werk-privé-vraagstuk dan bijvoorbeeld een dilemma? Bij een dilemma heb je niks aan evenwicht. Volgens Van Dale is een dilemma “een toestand tussen twee wegen die beide bezwaren opleveren waarin een keuze moet worden gemaakt.” Geen balans dus, maar kiezen.

Maar ook dat is te eenvoudig voor het vraagstuk werk-privé. Want je kunt marchanderen met de tijd die je aan werk en aan privé besteedt.
Een vals dilemma dan? Daarvan is sprake als twee alternatieven worden voorgesteld als de enige mogelijkheden, terwijl er nog andere zijn. Het is of/of. De NSB bood zo’n vals dilemma met hun Mussert of Moskou als verkiezingsleuze. Een variant op ‘wie niet voor mij is, is tegen mij’. Er werd gesuggereerd dat je moet kiezen tussen een van deze alternatieven, er is geen derde mogelijkheid.
Het vraagstuk tussen werk en privé is ook geen echt vals dilemma. Je hoeft immers niet helemaal voor werk of helemaal voor privé te kiezen. Het vraagstuk wordt nu juist vaak als een doseringsvraagstuk gepresenteerd. Vandaar die balans.

Ik zie het als een valse balans. Vals omdat het suggereert dat je tussen die twee moet kiezen of marchanderen.
Terwijl er een derde mogelijkheid is. Als je nou eens denkt in termen van synergie? Dat werk en privé elkaar niet in de weg zitten, maar elkaar versterken? Het lukt mij bijvoorbeeld al jaren ze vrolijk door elkaar te laten lopen. Iets leuks doen met collega’s, werkboeken lezen ’s avonds op de bank, een wandeling maken tijdens een conferentie, en bovenal werk doen dat me plezier geeft. Ik probeer werk en wat ik verder doe congruent te maken. Waardoor het elkaar versterkt, waardoor het samenvalt. Waardoor het geen ‘tijd van de baas’ en ‘eigen tijd’ is, maar allemaal eigen tijd die ik ook besteed voor het brood op de plank. Niks geen balans, niks geen dilemma: synergie.

Groet, Jaap

Reageer

Organisatievragen