Waarderende negativiteit?

7 oktober 2013


Beste Jaap,
 
Ik weet het nog niet zo met het keren van die negativiteit. 
Graag, waar het gaat om het verminderen van die almaar doordruppelende azijnzeikerij en het gejijbak door stuurmannen aan de wal. Te gemakkelijke oordelen van mensen die er zelf niet aan hoeven gaan staan. Dat zie je inderdaad steeds meer en het zou me een lief ding zijn als we daar met zijn allen (inclusief mezelf hoor, overigens) wat zouden minderen. Als het daarover gaat, dan steun ik René van harte en beloof ik met de hand op mijn hart dat ik er ook mijn best voor zal doen.
 
Wat ik niet zou willen verminderen, is het vermogen om zaken die niet goed lopen te benoemen. Als het om die ‘negativiteit’ gaat, het benoemen van problemen en minder mooie kanten van verschijnselen, dan kan me dat niet genoeg gebeuren. Helaas, in ons vak steeds minder mensen met mij. Ik merk dat ik een allergie begin op te lopen voor die waardeer-hype waar we in ons vak inzitten. Alles moet waarderend. Appreciative inquiry is het toverwoord. Maar ik zie het helaas te vaak vertaald naar blije-eikeligheid: het net te mooi maken, steeds maar positief bekrachtigen. Een waarderend plamuurtje over iets wat niet zo mooi is. Ongeveer alsof je de deuren na jaren opnieuw verft zonder eerst even goed te schuren, rot weg te schrapen en gaatjes te dichten.
Ik vind dat lastig. Want volgens mij heeft waarderend vooral ook te maken met het er durven laten zijn en zien van wat er is. Ook de minder mooie kant.
 
We schijnen verschijnselen overigens sneller te kunnen duiden en begrijpen aan wat het niet is, dan aan wat het wel is. Op grond van ervaring, zijn we eerder duiders van het ‘niet’, dan van het waarderende ‘wel’. We maken het negatief van iets.
Taleb noemt dat (naar Thomas van Aquino) de via negativa: het inzetten van vuistregels die je helpen een verschijnsel te begrijpen door te duiden wat het niet is. In plaats van het te duiden in ideale of ideologische termen.
Zou het zo zijn dat Greenspan juist te veel dogmatisch waarderend is geweest over één systeem? Zijn heuristieken uitgeschakeld ten koste van een geloof? Zou je dat zo mogen duiden?
 
Als psycholoog heb ik altijd geleerd dat het negeren van de schaduwkant, juist leidt tot negativiteit naar de ander. Zou het zo zijn dat negativiteit juist ontstaat omdat je de schaduwkant van jezelf en de wereld om je heen bij ‘de ander’ legt? In dat geval lijkt het me dat het aanschouwen van het negatief en de negatief-kritische reflectie van grote waarde zijn om negativiteit uit te bannen. 
Als het maar waarderend gebeurd: het er durven laten zijn en durven aanschouwen. En dat vraagt oprecht kijken en durven spreken. 
Volgens mij krijg je die juist op die manier negativiteit de wereld uit. Maar waarderend werken wordt dan wel anders dan wat er nu vaak onder verstaan wordt.
 
Groet, Leike
 

Reageer

Organisatievragen