verschillen en schijnverschillen

1 september 2022

Beste Leike,

Zullen we het eens hebben over verscheidenheid tussen verschillen?

Er is blijkbaar een verschil tussen protesterende boeren en willekeurig welke andere protestbewegingen. Boeren mogen gevaarlijke situaties veroorzaken, Extinction Rebellion wordt na een paar uur zitten zonder gevaar voor anderen verwijderd. Opkomen voor je eigenbelang wordt meer geaccepteerd dan opkomen voor het algemeen belang. Egoïsme is in deze tijd begrijpelijker dan altruïsme.

Er is een verschil tussen lid zijn van de regering en politiek leider zijn. Hebben we eindelijk een regering die voor een moeilijke maatregel wil staan (hulde aan Van der Wal!) komt er iemand uit die regering die vindt dat hij het kan maken om als politiek leider afstand te nemen. Dan ben je, excusez les mots, wat mij betreft een ruggegraatloze lul die van de mogelijkheid tot verschil gebruik maakt om electoraal verlies te voorkomen. Dan stel je de toekomst van je partij boven -de toch al wankele- besturing van het land. Dan hoop je erop, door onbetrouwbaar te zijn, je aanzien bij je achterban te herstellen.

Er is blijkbaar ook een verschil tussen jongens en meisjes, want Hoekstra komt weg met de rol van regering en oppositie in één persoon en Mona Keijzer niet. Misschien zit Wopke zo hoog in de pikorde dat hij Mark meesleurt als hij zou vallen. En Wopke hielp Mark natuurlijk tijdens de formatie de “onbetrouwbare linkse partijen” uit het kabinet te houden, dus daar hoort een wederdienst bij. Maar ik denk eerlijk gezegd ook dat Mark Wopke beter begrijpt en meer geneigd is om voor hem een ingewikkeld soort draai te maken dan voor die Volendamse Mona.

Er is een verschil tussen een crisis en een crisis. En ja, we hebben er veel van stikstof en klimaat, tot energie, inflatie, wonen en armoede. Structurele crises waar we lange-termijnoplossingen voor moeten vinden. Maar de huidige asielcrisis is niet zo’n crisis. Het is een acute noodsituatie omdat IND en COA doelbewust zijn verwaarloosd door achtereenvolgende VVD-staatssecretarissen of -ministers. Maar de VVD gebruik het frame van de structurele crisis om dit vraagstuk te duiden. Alsof het onheil van buiten komt.

Er is een verschil tussen Lowlands en Ter Apel, want bij Lowlands mogen tenten en in Ter Apel niet. Bij Lowlands kunnen we dat heel snel opzetten, in Ter Apel kunnen we het heel snel afbreken. En even los van dat ik heus wel snap dat de veiligheid met tentjes lastiger te garanderen is, het verschil tussen hoe we omgaan met die twee tentenkampen is me te schrijnend.

Alle voorbeelden boven zijn schijnverschillen, geframede fata morgana’s die we zien omdat de makers ervan willen dat we ze zien. Bewuste en vileine framing van mensen die belang hebben bij een bepaald beeld. Sociale media versterken dat frame, prikken er niet doorheen, maken zelf gebruik van de fijne reuring die voor kliks en kijkcijfers zorgt. Er wordt ons een spiegelpaleis voorgeschoteld.

Niks nieuws natuurlijk. Sterker, in de samenleving moet plaats zijn om vraagstukken uit te vergroten, het debat aan te wakkeren en op te komen voor verschil. Ook de Kamer is zo’n plaats om de verschillen te benoemen en om erover te discussiëren.

Maar onze bestuurders hebben we niet voor eenzijdige kleuring. Ministers, staatssecretarissen, wethouders en burgemeesters zijn om door de frames heen de lastige vraagstukken aan te durven, en lastige keuzes te maken omdat we dat onderling niet kunnen oplossen. Daarvoor zijn bestuurders nu eenmaal benoemd.

Maar ja, partijbelangen en angst voor peilingen en publieke opinie lijken steeds zwaarder te wegen dan wat goed is voor het land. Besluiten lijken meer gericht op de volgende verkiezingen, dan op inhoudelijke afwegingen. En dat onvervalste opportunisme keert zich een keer tegen hen. Kan niet anders.

Groet, Jaap