Im Osten gibt es Neuigkeiten

22 januari 2022


Beste Leike,
 
In mijn familie was het ongepast een Duitse auto te rijden. Ver na de oorlog wilden we altijd nog als eigentijdse helden wraak nemen op onze Oosterburen. Naar Duitsland op vakantie? Uit principe niet. Als een Duitser de weg vroeg, stuurde je hem vier keer linksaf.
De Engelsen en de Amerikanen daarentegen, die hadden ons bevrijd, die verdienden onze eeuwige dank en bewondering. Dat richtte de blik in niet alleen mijn familie maar van het hele land zo ongeveer. Dus luisterden we naar Elvis en de Beatles, droegen we spijkerbroeken, keken we naar Hollywoodproducties en lazen we ‘great American novels’. Nog altijd volgen we de politiek in de USA beter dan die bij de buren (Hoe heet die nieuwe bondskanselier ook weer?). Die focus op het westen was wederzijds. Voor de VS was Europa jarenlang de natuurlijke bondgenoot en handelspartner. De daarbij passende Amerikaanse politiek van culturele dominantie in het westen is goed geslaagd; we nemen bijna alles over wat daar gebeurt. Of het nu gangstarap is of Netflix, of het om paranoïde samenzwering gaat de preutsheid van Facebook of de inval in Irak, we volgen een land waarvan ik denk dat het hoe langer hoe meer de weg kwijt is.
 
Ook in ons vak worden we al jaren bedolven onder de Angelsaksen. En het zijn vooral de Amerikanen die onze kijk op organiseren en veranderen domineren Let eens op de Engelse woorden die in ons vak zo gewoon zijn: management, change, lean, CEO, agile, meeting, HR en finance. Of neem bijvoorbeeld eens de gebroeders professor Ten Have[1] die veranderkundige theorieën onderzoeken op hun houdbaarheid: de literatuurlijst bestaat uitsluitend uit Amerikaanse theorie.
 
Terwijl er met een blik oostwaarts zoveel moois zichtbaar wordt. Jij schreef een mooi stuk over het begrip resonantie dat de socioloog Hartmut Rosa in zijn vuistdikke boek onderzoekt en uit de doeken doet. Ik herlees op dit moment Woede en Tijd van de Duitse filosoof Peter Sloterdijk, over hoe woede als onuitputtelijke bron van energie de tijdgeest richting geeft. Ook al zo actueel. En eerder lazen we Niklas Luhmann, een andere Duitse socioloog met een mooie dwarse kijk op bijvoorbeeld macht en vertrouwen.
Ik realiseer me dat we steeds vaker bij Duitsers terecht zijn gekomen voor het broodnodige originele en diepgravende begrip van onze tijd. Gek eigenlijk hoe blind we daarvoor waren.
 
Dus hoe fijn en verstandig zou het zijn als we in onze vakontwikkeling onze blik eens meer oostwaarts zouden richten. Naar Een bloeiende democratie en economie en onze grootste handelspartner. Naar het land van het Wirtschaftswunder, de Energiewende en een kabinetsformatie waar men in korte tijd een echt vernieuwend programma durft af te spreken. Niet een land van draagvlak of haalbaar en betaalbaar, maar een land van ‘Wir schaffen das’ en we bieden jullie wat IC-bedden aan. Daar kunnen we wel wat van leren, lijkt me.
 
Alleen dat woordje Führer zit me wat dwars als we het in ons vak over leiderschap zouden hebben. Maar ik vond leiderschap toch al een overschat fenomeen.
 
Groet, Jaap

[1] Reconsidering change management, applying Evidence-based insights in change management practice. Routledge 2017

Reageer

4 reacties op “Im Osten gibt es Neuigkeiten

  1. Marguerithe (23 januari 2022)

    Hoi Jaap en Leike, de taal is daarbij voor mij de spelbreker. Ik wilde een groot aantal jaren geleden al eens een studiereis organiseren naar het noorden, oosten en zuiden. Want de parels zijn denk ik niet vertaald. Ik neem vaak uit andere continenten boeken mee. India bv heeft hele oorspronkelijke ma segment en organisatie literatuur. Soms ook beïnvloed door Amerika, maar wel een geheel eigen culturele twist aan geggeven. En het leukste boekje dat ik ooit las was een zuid Afrikaans boekje over action learning. Dit is ook de reden waarom ik werken met Ngo’s leuk vind. Die zijn ook door heel andere bronnen geïnspireerd. Groet


  2. Cees Kamminga (24 januari 2022)

    Leuk dat jullie nu ook ontdekken dat in de Angelsaksische visie op organisatieontwikkeling vooral de procesmatige benadering domineert waar de Germaanse benadering altijd al het systeem voorop stelde. En natuurlijk zijn het twee aspecten die, mét de inhoudelijke pendant, geïntegreerd moet worden.
    Meer weten?


  3. Ben Goes (24 januari 2022)

    Beste Jaap, Je bewonderde energiewende heeft ervoor gezorgd dat de Duitse energieprijzen zijn gestegen en dat de Duitsers uiteindelijk meer koolstofdioxide uitstoten ten gevolge van een hoger steenkoolverbruik. De elektriciteitsprijzen schieten de hoogte in en de uitstoot van koolstofdioxide stijgt. Mevrouw merkel sluit dit jaar alle kerncentrales. Kernenergie en hernieuwbare energie kunnen perfect hand in hand gaan. Het zijn twee CO2-arme energiebronnen die een oplossing kunnen bieden in de strijd tegen broeikasgassen en de klimaatverandering. Daarom moet kernenergie deel blijven uitmaken van een koolstofarme energietransitie. In Europa staat Duitsland geïsoleerd met zijn ingrijpende energietransitie van kolen en kernenergie via Russisch aardgas naar vooral zon en wind. Energiebedrijven vrezen tussen 3,6 en 4,8 miljard euro mis te lopen en eisen een schadevergoeding van de Duitse regering. De energiebedrijven hebben de afgelopen 50 jaar miljarden aan subsidies gekregen. Duitsland gaat het onvoorstelbaar moeilijk krijgen en het nog veel slechter krijgen met die energiewende. En dat er 7x (in verhouding) zoveel IC bedden zijn, moeten we daar jaloers op zijn? In Duisland leggen ze er patiënten met een eenvoudige vorm van zorg op IC bedden om die bedden vol te krijgen. Ik denk dat we zorgvuldig om moeten gaan met belangrijke collectieve zorgvoorzieningen zoals IC bedden, en deze zorg vooral betaalbar te houden. Of toch maar flink verhogen die ziektekostenpremie?


    1. Jaap van ’t hek (24 januari 2022)

      hi Ben, dank voor je uitgebreide reactie.
      Blijkbaar heb jij andere voorkeuren dan ik rond de energietransitie. Mijn punt is niet zozeer specifiek die Energiewende. Het gaat mij om een buurland dat onze belangrijkste handelspartner is, een economische reus, politiek stabiel, in dezelfde taalfamilie, en met een moedige leiding die keuzes durft te maken. En het is raar dat we zo weinig weten van wat hun visies op organisatie, op management en op verandering zijn. We staan er met de rug naartoe en kijken al 75 jaar naar een land in diepe verwarring en een failliete visie op roofbouw op organisaties en mensen die daarin werken. En of die krappe financiering van IC’s nu verstandige zuinigheid is, of pennywise and pountfoolish blijkt lijkt me nog wel een boeiend gesprek. Wel fijn dat we wat bedjes bij de buren mochten lenen, lijkt me.


Organisatievragen