Ik wil trouwen met Gerrit Hiemstra

24 augustus 2019

Beste Jaap,

Wat een interessante reacties op mijn vorige blogje. Veel mensen laten me weten dat het ‘al stuk’ is. Onze economie of ons klimaat bijvoorbeeld. Natuurlijk is dat stuk. We zijn het tipping point allang gepasseerd, we kunnen niet meer terug. Dat was ook niet het punt van mijn stukje. En al helemaal niet dat ik alle in onze maatschappij ingebakken neveneffecten zou willen conserveren. Moet er niet aan denken!

Maar zoals jij aan een van de lezers aangaf: het kan nog veel stukkerder. We hebben nog helemaal niks gezien.

De meeste van de reacties verwijzen naar dat we in een transitie zijn en dat deze onrust erbij hoort. Ik denk ook dat dat zo is. Maar als je de theoretische grondlagen van het transitiedenken er even bijneemt, dan kun je wel concluderen dat je in transitie bent, maar je weet niet waar je naartoe transeert. Het is geen teleologisch proces, met wat onrust, waar altijd weer wat goeds uit komt. Zo eenvoudig zit ons complexe systeem niet in elkaar. Je kunt wel beschouwend naar de chaos die aan het ontstaan is kijken, hem duiden als ‘iets dat erbij hoort’, maar daarmee is het nog niet opgelost.

In transitie gebeurt van alles. Sommige zaken vervallen, andere blijven behouden. Maar welke kant het op beweegt, dat weet je niet. Wat we nodig hebben om wat te doen aan die systemen die stuk zijn, is collectieve inzet om het te keren. Zo goed mogelijk, met man en macht, tegen de klippen op. Dat betekent heel hard werken, met elkaar, wereldwijd, met een gezamenlijke betrokkenheid die we hard nodig hebben. Het is precies dat waarvan ik bang ben dat het stukgaat. Want als we dat niet meer hebben, is het ieder voor zich.

Ik wil niet leven in een wereld waarin de mensen die hun best doen om de wereld een beetje beter te maken, kunnen rekenen op een lawine van azijn en stront. Maar ook niet in een wereld waarin de ook voor de andere kant de pek en veren kwistig gehanteerd worden. Ik ben bang dat we daarmee precies dat stukmaken wat we heel hard nodig hebben: ons vermogen om in verbinding, elkaar vasthoudend en zoekend, naar oplossingen te zoeken. Bang dat de instituties die daar in zo belangrijke mate aan bijdragen, onze democratie, Europa, stukgaan. Samenwerken is niet vanzelfsprekend. We hebben er hard aan gewerkt. Dat stukslaan gaat ons niet helpen. Vanuit die basis hard aan die ingewikkelde vraagstukken werken wel. Denk ik. Hoop ik.

Daarom heb ik zo’n enorme bewondering voor Gerrit Hiemstra, die steeds weer, uitlegt hoe dat zit met klimaat en weer, wijst op wat er aan de hand is en waarschuwt dat het fout gaat. Èn zich vervolgens niet opsluit in zijn bubbel, maar op basis van zijn kennis, hard èn vriendelijk, de meest nare reacties blijft beantwoorden. Hij neemt stelling èn blijft in verbinding. Hij durft te zeggen dat er dingen al stuk zijn, maar blijft zorgvuldig in het heelhouden van de sociale dynamiek die nu zo vaak op spanning staat. Ik wou dat ik dat kon.

Zijn mooiste reactie van de afgelopen periode? In reactie op een tweet van een klimaatscepticus die een plaatje van wereldkaart stuurt met – ook – heel veel koude gebieden, en wil weten hoe hij dat dan kan verklaren, simpelweg laat weten ‘Daar is het winter’.

Ik wil trouwen met Gerrit Hiemstra. Misschien helpt dat me de transitie door.

Groet, Leike