Generatiekloof

10 april 2017

Beste Jaap,

Al een aantal jaren word ik empirisch geconfronteerd met de generatiekloof. Gebeurt vanzelf als je ouder wordt, natuurlijk. Maar ik denk nu dat ik hem doorheb.

Hij verschijnt langzaam, die kloof. Ik weet nog dat ik, toen ik echt jong was, dacht dat als je dertig was, dat je het leven dan begreep. Dat je dan wist hoe het leven werkte, dat het rustig en overzichtelijk was en dat je wist hoe je de goede keuzes moest maken. Nog nooit zo’n rommelig, onoverzichtelijk rotjaar gehad als mijn dertigste levensjaar. Ik weet nog dat ik mij met terugwerkende kracht bedrogen voelde. Dat was het moment dat de realiteit tot me doordrong: het wordt nooit echt overzichtelijk, je hebt je leven nooit echt in de hand, het loopt altijd rommeliger en anders dan je wellicht gewenst had.

Goed, ik heb ermee leren leven. Sterker, ik heb het omarmd als een van de schoonheden van het leven. Had je me op mijn twintigste verteld dat ik dat zou doen, had ik je niet geloofd. Niet ik!

In de jaren daarna klopte een ander kenmerk van de generatiekloof op mijn deur: de relativering. Thema’s en problemen kwamen voor de zoveelste keer langs; wat als een nieuwe oplossing werd aangedragen had ik al eens gezien. Neem nou voeding. Inmiddels is iedereen foodie en word je met de wildste ideeën over voedsel om de oren geslagen. Maar ik heb melk en zuivel als powerfood meegemaakt (al heette dat toen niet zo, maar het maakte wel dat we het elke dag in de klas moesten drinken); later werd het verguisd vanwege zijn verzadigde vetten en zout; nog later afgewezen omdat het niet bij de oermens paste; en nu komt het langzaamaan weer in beeld omdat het weliswaar verzadigde vetten bevat, maar wel de goeie. Iets soortgelijks (maar in verschillende volgordes) kan ik schrijven over suiker, eieren, vlees en kunstmatige toevoegingen.

Ik kan denk ik – door mijn leeftijd – inmiddels vier of vijf columns vullen met voorbeelden van onderwerpen die dit soort slingerbewegingen gemaakt hebben. Ook in ons werk komen en gaan de verandermodes. Hoeveel hebben we al niet terug zien komen?

Dit weekend las ik een artikel in de NRC over de millennials. Het is moeilijk voor ze. Keuzestress, geen zekere toekomst, alle mogelijkheden liggen voor ze open, ouders hebben ze altijd vrij gelaten en nu hebben ze het gevoel dat het allemaal altijd … <vul maar in>. Ik las het met plezier. En tot mijn verrassing met herkenning. Had je het mij en mijn vrienden – de verloren generatie – op die leeftijd gevraagd, je had dezelfde antwoorden gekregen. Natuurlijk in een andere context, zonder wifi, zonder mogelijkheid om ver te reizen, zonder al die andere dingen die van deze tijd zijn. Maar de twijfel, niet weten of je wel het goede kiest, niet zeker zijn of je er gelukkig van wordt? Allemaal zo over te plaatsen.

Dat is dus de generatiekloof! Niet een nieuwe generatie die je niet meer begrijpt, maar een generatie in een andere tijd, met hetzelfde soort vraagstukken, in staat om de wereld te veroveren. Het principe is me hartstikke helder: de wereld is van hen, maar ik begrijp hem beter. Voor mij is dat een buitengewoon prettige, rustige gedachte. Maar voor hen moet ik wel een heel oud, chagrijnig wijf zijn ….

Groet, Leike