Gedrag als functie van de context

22 december 2013

Beste Jaap,

Mooi beschreven, leiderschap als pragmatisch vermogen in plaats van een groot en meeslepend talent. En leiderschap als functie van de context en niet andersom. Ook ik ben inderdaad niet zo dol op leiderschapstheorieen en –fantasieen. Ik vind het vaak platte hoogdravendheid. Maar ik realiseer me ook dat dat misschien komt omdat het zo ontzettend moeilijk te vangen is wat het nou eigenlijk is. Je maakt het al snel te groot, of te persoonlijk. Het is eigenlijk maar iets heel kleins, maar daar moet je dan wel weer groot in zijn. Hoe paradoxaal wil je het hebben? Alleen de echt groten kunnen die paradox waarschijnlijk aan.

En wat misschien ook aan de hand is: als functie van de grotere context hebben we niet zoveel leiderschap nodig. Maar we hebben wel heel veel ‘so called’ leiders. De meeste manager, met beperkte leiderschapsrol. Maken we het niet gewoon te groot door iedereen leider te noemen?

Afgelopen maand heb ik met twee managementteams gewerkt. Beide met een leiderschapsprobleem. Een van die teams overschreeuwde zijn probleem. Leiderschap zag er bij hen uit als nog stoerder en harder schreeuwen. Een ander team schreeuwde ook. Tegen elkaar. Net zo lang tot ze met elkaar duidelijk hadden wat hen te doen stond en hoe ze dat in het belang van de grotere context konden doen.  Ik heb meer met de tweede dan de eerste stijl.

Over context gesproken: ik zat net te kijken naar een documentaire over dirigent Hartmut Haenchen. Geboren in Dresden, opgegroeid in de DDR. In de documentaire was hij onder andere te zien terwijl hij de Stasidossiers over zichzelf las. Confronterend, omdat hij erachter kwam dat er echt gevaarlijke momenten zijn geweest waar hij aan ontsnapt is. En dat die momenten veroorzaakt werden omdat dierbaren in zijn omgeving informant van de Stasi waren. In een prachtig fragment zie je vier oud-DDR-inwoners verwoorden hoeveel last ze ervan gehad hebben, maar ook hoe onontkoombaar het was om eraan mee te doen. Haenchen peinst hardop dat mensen hier in Nederland makkelijk praten hebben als ze zeggen dat zij dat nooit zouden doen. Met al zijn DDR-sensoren durft hij te stellen dat er heel wat mensen in zijn omgeving zouden zijn die in de DDR-context net zo hard meegedaan zouden hebben.

Hij legt daarmee ragfijn de functie van de context bloot. Je Ondertussen als bepalende determinator voor jouw gedrag. Niks onafhankelijkheid. Jij als functie van de context. Dat geldt blijkbaar niet alleen voor leiderschap, maar voor ieder individueel gedrag.

Groet,

Leike