Commentaar vanuit de coulissen

13 juni 2017


Beste Jaap,

Een van mijn grootste ergernissen is het beledigen, bashen en beschuldigen via social media. Waarom zijn we zo hard, zo gemeen, zo onder de gordel? Daar wil ik niet bijhoren. Niet dat ik niet af en toe met mijn jeukende handen boven het toetsenbord zweef. Even lekker uithalen naar een stomme tweet van een ander. Maar wat is het nut van met elkaar die enorme stroom ongenuanceerde bagger produceren? Ik doe er niet aan mee.

Maar is dat wel zo? Laatst sneed een fietser die niet om zich heen keek, mij in een smal straatje. Wat ik toen zei, zal ik maar niet herhalen. En sowieso zit ik gezellig in de auto commentaar te leveren op sukkels, lomperds, blinden, bumperklevers en ander volk dat op de weg mag, maar niet kan rijden.

Af en toe steek ik een middelvinger op. Wel op een manier die maakt dat anderen het niet kunnen zien, het blijft onder raamhoogte, zeg maar.

En ik heb zelfs commentaar op mijn navigatie. Die neemt namelijk heel vaak hele stomme routes. En dat leg ik dan even aan haar uit. Dat heb ik niet eens meer door. Laatst zei mijn moeder, die naast mij zat, heel fijntjes: ‘Je hebt het wel heel druk met je navigatie uitleggen hoe ze moet rijden, hè?’. Touché!

En is er nou veel verschil tussen mensen virtueel een kat geven, of vanachter de autoruit? Ik vrees dat het gedrag hetzelfde is. En ik doe het dus ook …

Zou ik me nou ook zo gedragen als er geen raam tussen die mensen en mij zou zitten? Nee. Dan zou ik beleefder en voorzichtiger zijn. Beledigen doe je niet, dat is niet fatsoenlijk. Ruzie maken ook niet zomaar. In het echte leven houden we relaties bij voorkeur goed. In sommige gevallen zelfs niets zeggen, want hoe erg is het nou?

Ik moest aan Goffman denken en hoe hij in de dramaturgie van het dagelijks leven beschrijft hoe we ons allemaal gedragen naar het publieke/maatschappelijke script van het toneelstuk waar we ons in bevinden. In de coulissen mogen we uit onze rol. Een raam (in mijn geval), een schermpje (bij social media) maakt dat we ons in de coulissen bevinden. We leveren ons commentaar off stage. Lekker veilig en makkelijk, want daar staat voor jou (en voor mij daar in de auto) niets op het spel.

Laatst kwam ik in mijn werk zo’n situatie tegen die zich kenmerkte door off-stage commentaar. Ik werkte met een managementteam van een organisatie die al een tijd in verandering is. Hoewel er veel geïnvesteerd werd in mensen meenemen, samen betekenis geven en bouwen aan een nieuwe betekenisvolle werkomgeving, kwam de verandering maar niet op gang.

Toen we beter naar de situatie keken, bleek dat er helemaal geen sprake was van betekenisgeven, maar van commentaargeven. Eigenlijk twitterde iedereen bij voortduren naar elkaar over de verandering. Wel iets vinden, niet meedoen. Iets de lucht in slingeren en denken dat je zo bijdraagt aan het bouwen van de organisatie.

Het interessante was dat iedereen ook echt dacht bij te dragen aan de verandering! Maar in feite werden er vooral twitterdraadjes over de verandering geproduceerd.

Echte betekenisgeving gaat niet (alleen) over praten, maar ook over doen; gaat over samen, in interactie, in complexe (nieuwe) situaties onzekerheid reduceren en duidelijkheid creëren op zo’n manier dat er een betekenisvolle context ontstaat. Je staat zelf op het spel. Ik vraag me af of we in het echte leven niet ook steeds meer en vaker in die twitterende commentaarpositie terecht komen. Ook als we niet op twitter zijn. Daar ga ik de komende tijd eens op letten.

Groet, Leike

Reageer

Organisatievragen