Veranderkunde voor burgers

10 april 2023

Beste Leike,

Je weet dat ik graag golf. Sinds dit jaar zijn we met ons competitieteam verhuisd van de zondag naar de vrijdag. Een competitiewedstrijd is een wedstrijd van twee teams tegen elkaar; eerst in tweetallen 9 holes, dan single over 18 holes. In zo’n single speel je al gauw 4,5 uur tegen een wildvreemde. Je slaat niet alleen tegen je balletje terwijl je je kilometers loopt, je raakt ook in gesprek met elkaar. Je probeert natuurlijk beter te spelen dan je tegenstander, maar al pratend probeer je het ook een beetje leuk te hebben en zoek je naar gemeenschappelijke interesses.
Ik speelde tegen Wim. Een aardige man die uit de marketing kwam en jaren in de retail had geadviseerd. Ik begon met een snelle voorsprong, maar nadat we geconstateerd hadden dat ik mijn dag wel had en hij zeker niet, draaide de kansen en liep hij steeds meer in. Je moet nooit denken dat je lekker bezig bent met golf, reflectie haalt je uit de flow! Spelen moet je, niet denken.
We speelden in Rotterdam en regelmatig kwamen vakantievluchten over, vliegend op Zestienhoven of hoe dat tegenwoordig heet. Op zeker moment vertelde Wim dat hij over enkele dagen daarvandaan naar Zuid-Spanje zou vliegen voor een paar dagen zon.
 
Toen kwam er kortsluiting in mijn hoofd. Ik kreeg een paar dagen ervoor een uitgebreid uittreksel van het Klimaatboek van Greta Thunberg met citaten en overstelpend veel feiten. Onze leefwereld/klimaat gaat in hoog tempo naar de gallemiezen, de bewijzen stapelen zich torenhoog op. Tal van kantelmomenten hebben de ellende onomkeerbaar gemaakt. Wetenschappers hebben, in hun zorg om nooit van overdrijving beschuldigd te kunnen worden, altijd de zaken minder alarmistisch verwoord dan waar eigenlijk aanleiding voor was. We weten nu echt, het gaat gierend mis, de nood is hoog, er is alle aanleiding voor heel fors ingrijpen.
 
Dat activeerde zich allemaal in mijn hoofd toen Wim zei dat ie voor een paar daagjes naar de zon zou vliegen. Ik hield me niet meer in.
“Wim, ik leer je kennen als een slimme, aardige man. Iemand die nadenkt over hoe het verder moet, iemand die verantwoordelijkheid neemt. En dan vertel je me dat je voor zoiets gaat vliegen? Ik moet me hier natuurlijk helemaal niet mee bemoeien, het is mijn zaak niet, excuses daarvoor, maar ik snap het gewoon niet. Hoe kan je dit nou doen?”
Tja, wat moest hij hier nu op zeggen? Ik bracht hem duidelijk in verlegenheid. Dat was niet mijn bedoeling, maar het ontsnapte me toch. “Na afloop wil ik er graag met je over praten, Jaap, nu wil ik me nog even op mijn spel concentreren, is dat ok?”
 
Eenmaal in het clubhuis kwam het niet meer van dat gesprek. We kwamen ieder weer in ons eigen team terecht en we spraken elkaar niet meer. Bij het vertrek bedankten we elkaar voor de gezellige en leuke ronde, dat was echt meer dan beleefdheid, en gingen we ieder ons weegs. Ik denk dat hij er nog wel eens aan terugdenkt. Ik ook.
Achteraf voelt het zinnetje dat ik zelf uitsprak – “Het is mijn zaak niet” – ongerijmd. Ik vraag me af of dat waar is en zelfs of het eerlijk is dat te zeggen. Zijn gedrag raakt natuurlijk mijn klimaat (en dat van mijn kinderen) wel degelijk. Daar komen ook mijn emoties vandaan.
Het is mijn zaak wél!
Maar we leven in een individualiserende tijd waarin het not done is om je met de keuzes van de ander te bemoeien. Ik denk dat dat toch moet als we niet ten onder willen gaan.

Moeilijk!
 
Met bezorgde groet, Jaap